Ludzie chorzy psychicznie, pierdolnięci ideologicznie, tchórze jebane czy jakim innym epitetem ich określić?
na końcu moje podsumowanie...
— Słyszałam zawsze taką opinię, że w Szwecji się nie kradnie. Że można tu zostawić otwarty dom. Mąż mówi mi, że tak było jeszcze w latach 80., ale dziś już nie. W grudniu, kiedy byliśmy w Polsce, na facebookowej grupie naszego osiedla, na którym mieszka 70 rodzin, sąsiad wstawił post, że w nocy ukradziono mu wszystkie koła od samochodu. Nie czuję się tu bezpiecznie. Wiadomo, po ostatniej strzelaninie w Orebro strach jest jeszcze większy — mówi Anita, która mieszka w Szwecji od ośmiu lat. — Ostatnie wydarzenia w Szwecji to sytuacja, która wynika z dłuższego procesu — komentuje dr Magdalena Domeradzka, skandynawistka, językoznawca i kierownik zakładu Skandynawistyki na SWPS.
- W Szwecji coraz częściej do gangów rekrutowane są nastolatki. Młodzież dokonuje zamachów oraz "drobniejszych" aktów przemocy
- — Szwedzki rząd, mimo wielu starań, wciąż przegrywa na tym polu walki z przestępczością. Nie wiem dlaczego, ale jest tu duża dostępność nielegalnej broni — opowiada Małgosia, Polka, która mieszka w Sztokholmie od kilkunastu lat
- — W styczniu w Sztokholmie było 31 prób wysadzenia m.in. drzwi wejściowych do domów wielorodzinnych. Ten wzrost przestępczości zorganizowanej, która w przestrzeni publicznej nazywana jest "gangami", ma miejsce od dłuższego czasu, falami — mówi dr Magdalena Domeradzka, skandynawistka
- Anita, która od blisko 8 lat mieszka pod Göteborgiem przyznaje, że gdyby nie to, że do Szwecji wyjechała z miłości, nie podjęłaby decyzji o emigracji do tego kraju
- Więcej takich historii znajdziesz na stronie głównej Onetu
Szwecja już od kilku lat zmaga się z falą przestępczości zorganizowanej. Ostatnio do gangów coraz częściej rekrutowane są za pośrednictwem mediów społecznościowych nastolatki. Młodociani przestępcy szpiegują, popełniają akty wandalizmu, ale również dokonują zamachów bombowych i morderstw.
— Widzimy 12,13 i 14-latków wykonujących przerażające, brutalne zlecenia, jakby były to dodatkowe prace — komentowała ostatnio podczas konferencji prasowej szefowa szwedzkiej policji Petra Lundh.
W styczniu w Szwecji miało miejsce około 30 zamachów bombowych, z czego pięć w samym Sztokholmie w ciągu jednego dnia. Ostatnio krajem wstrząsnęła też informacja o strzelaninie w szkole dla dorosłych w Orebro, w której zginęło 11 osób.
Choć wzmocniono środki policyjne, zwiększono nadzór elektroniczny i strategie prewencyjne, media o aktach przemocy i porachunkach gangów informują właściwie codziennie.
"Strzelaniny zdarzają się również w centrach handlowych w środku dnia"
Małgosia mieszka w Sztokholmie od kilkunastu lat. Ma dwoje dzieci. Dziś mówi, że w stolicy Szwecji nie jest tak bezpiecznie, jak jeszcze kilka lat temu. Cytuje nagłówki gazet: "Strzelaniny w Szwecji rok po roku", "15-latek skazany po strzelaninie w Trångsundsskolan", "Sześć wybuchów w ciągu jednego dnia".
— Nie mogę powiedzieć, że do zdarzeń dochodzi tylko na obrzeżach Sztokholmu, bo incydenty takie jak strzelaniny i eksplozje zdarzają się również w mieście albo w centrach handlowych w ciągu dnia. To nie dzieje się jedynie na opuszczonych parkingach czy w magazynach. Myślę, że społeczeństwo szwedzkie bardzo odczuwa napięcia między gangami, które działają w Szwecji. Ale najgorsze jest to, że w aktywność gangów coraz częściej angażowane są nastoletnie dzieci.
Małgosia przyznaje, że najbardziej wstrząsnęło nią wydarzenie sprzed półtora roku.
— Znaleziono wtedy w lesie postrzelonego trzynastolatka. Prawdopodobnie został na nim wykonany wyrok za to, że nie wykonał jakiegoś zadania.
Bo te dzieci dostają zadania, czyli np. zamordowanie konkretnych osób. Jeśli tego nie zrobią, są karane "na pokaz".
Gosia podkreśla jednak, że rodzice w Szwecji są bardzo świadomi zagrożeń, jakie czyhają na ich dzieci.
— Śledzę informacje w prasie i wiem, że rodzice zgłaszają pewne problemy z nastolatkami odpowiednim instytucjom. Bo na przykład właśnie obawiają się, że dziecko zostało wciągnięte do jakiegoś gangu. I pilnują, zawożą do szkoły, odbierają, a mimo wszystko gdzieś to się im wymyka spod kontroli.
Małgorzata zwraca uwagę na fakt, że bywa, że ofiarami działań gangów są osoby postronne: w przypadku eksplozji uszkadzane są mieszkania, trzeba przeprowadzić kosztowny remont.
— Szwedzki rząd, mimo wielu starań, wciąż przegrywa na polu walki z przestępczością.
Nie wiem dlaczego, ale jest tu duża dostępność nielegalnej broni. Istnieją gangi, które walczą o wpływy, mają jakieś wewnętrzne porachunki.
Gosia przyznaje, że szkoła wysłała do niej pismo mówiące o tym, że w placówkach oświatowych została wzmożona troska o bezpieczeństwo dzieci.
Tam, gdzie wydarzyły się jakieś incydenty, uczniowie otrzymują wsparcie.
— Moja młodsza córka jest w "zerówce", w szkole publicznej. Wejście do tej szkoły jest utrudnione w ciągu dnia. Normalne jest natomiast, że dzieci wychodzą na plac zabaw, który jest otwarty. Że życie toczy się zwykłym trybem. Widziałam, że niektóre placówki edukacyjne przeprowadzają szkolenia dla starszych uczniów o tym, jak zachować się w razie niebezpieczeństwa.
Małgosia zaznacza, że przyjeżdżając do Szwecji, w ogóle nie myślała o takich czynnikach jak bezpieczeństwo.
— Wydawało mi się, że Szwecja jest bezpiecznym krajem i już. Zresztą słyszałam to od wielu moich znajomych, którzy tutaj byli przede mną. Ale już w 2016 r. doszło do masakry, kiedy ciężarówka wjechała w przechodniów na bardzo ruchliwej ulicy w centrum Sztokholmu. Wtedy też ruch był sparaliżowany, a sprawa była na świeczniku mediów.
"W Polsce nie myślałam o moim poczuciu bezpieczeństwa"
— Uważam, że sprawa jest bardzo poważna — mówi Gosia. — Myślę, że Szwecja przoduje, jeżeli chodzi o wskaźnik przestępczości. I zaczyna nas to bezpośrednio dotyczyć. Proszę sobie przypomnieć sprawę tego Polaka, który zginął w zeszłym roku, jadąc z dzieckiem na basen. To też wydarzyło się w ciągu dnia. To nie są takie sytuacje, na które człowiek byłby przygotowany. W Polsce nigdy w ten sposób nie myślałam o moim poczuciu bezpieczeństwa.
— Zdaję sobie sprawę z tego, że to może się zadziać wszędzie: w centrach handlowych, w godzinach dziennych, gdzie są ludzie dookoła, gdzie biegają dzieci. Już dochodzi do takich zdarzeń przy boiskach szkolnych, gdzie dzieci i młodzież mają treningi. Więc to nie jest komfortowe uczucie i czekam z niecierpliwością na kolejne kroki rządu szwedzkiego. Takie, które rzeczywiście przyniosą widoczną poprawę.
Bo ja wierzę, że oni dużo robią, ale wciąż nie ma rozwiązania na to, jak poradzić sobie z przestępczością w Szwecji.
Anita, która od blisko 8 lat mieszka pod Göteborgiem, przyznaje, że gdyby nie to, że do Szwecji wyjechała z miłości, nie podjęłaby decyzji o emigracji do tego kraju.
— Przyjechałam do Szwecji, bo się zakochałam. Mój mąż, który jest Polakiem, tu właśnie się wychował, bo jego mama wyemigrowała do Szwecji ponad 35 lat temu — opowiada. — Myślę, że wiedząc dziś, jak tu jest trudno znaleźć pracę, i "zacząć życie", nie podjęłabym tego kroku. Nawet osoby, które tutaj mieszkają już wiele lat. Mają problem ze znalezieniem zatrudnienia, są zwolnienia.
No, ale do tego trzeba jeszcze dodać poczucie zagrożenia, które od pewnego czasu nam towarzyszy.
— Nie czuję się tu bezpiecznie. Wiadomo, po ostatniej strzelaninie w Orebro strach jest jeszcze większy. Zaczęłam teraz zajęcia w podobnej szkole i jak początkowo dojeżdżałam na uczelnię komunikacją miejską, to przez pierwszy miesiąc dosłownie odliczałam przystanki, żeby jak najszybciej wysiąść z autobusu.
Anita mówi, że
problemem jest dla niej przede wszystkim zachowanie młodzieży.
— Jestem przerażona ilością napojów energetycznych spożywanych tutaj przez nastolatki. Wcześniej siedziałam z dziećmi w domu, ale kiedy wyszłam do ludzi, zaczęłam jeździć do dużego miasta, to te energetyki rzeczywiście rzuciły mi się w oczy.
Wychodzą tacy młodzi, wsiadają do tramwaju, słychać krzyki i piski. Siadają, rzucają się na tych siedzeniach, każdy w kieszeni z tyłu energetyk. U nas w szkole, gdzie uczy się dużo takiej "późnej młodzieży", jest tak samo. W pierwszym tygodniu mojej nauki do szkoły przyszła policja, w drugim tygodniu też to się wydarzyło.
Wróciłam do domu i powiedziałam mężowi, że nie czuję się tam bezpiecznie. W Polsce studiowałam trzy lata, chodziłam na uczelnię i takie sytuacje się w ogóle nie zdarzały. A tutaj miało miejsce nawet podpalenie. Trzy incydenty podczas kilku miesięcy mojej nauki...
"Mamy w Polsce obraz wyidealizowanej Szwecji"
Anita opowiada też o nieprzyjemnym uczuciu zagrożenia, kiedy to w jej obecności policjant zatrzymał jednego ze studentów jej szkoły.
— Odwróciłam głowę w drugą stronę i odeszłam, bo się bałam, że za chwilę będzie z tego jakaś bójka, strzelanina, więc już nawet tam nie patrzyłam. Ale widzę też dziewczyny, które krzyczą, wyzywają się przez telefon. Wydaje mi się, że w Polsce wiele osób ma obraz wyidealizowanej obraz Szwecji, czy krajów skandynawskich. Że tu jest tak wszystko "och i ach". A tutaj tak nie jest.
Anita, komentując ostatnią strzelaninę w Orebro, w wyniku której zginęło 11 osób, zwraca uwagę na fakt, że
w Szwecji łatwo dostać pozwolenie na broń.
— Śledziliśmy to wydarzenie w mediach i wiemy, że sprawcą był chłopak, którego wszyscy znali i o którym mówiło się, że był bardzo zawsze zamknięty w sobie. Ewidentnie miał również problemy emocjonalne. Podczas jednej z konferencji prasowych dziennikarz zadał przedstawicielowi policji pytanie o to, dlaczego taka osoba dostała pozwolenie na broń. Policjant odpowiedział mu na to, że ludziom trzeba ufać. Bardzo mnie to zaskoczyło. No bo jasne, mogę zaufać ludziom, kiedy kupuję od nich coś online... Ufam, że dostanę moje zamówienie. Ale kwestia broni to już zupełnie inna sprawa.
— Słyszałam zawsze taką opinię, że w Szwecji się nie kradnie. Że można zostawić otwarty dom. Mąż mówi mi, że tak było jeszcze w latach 80., ale dziś już nie. W grudniu, kiedy byliśmy w Polsce, na facebookowej grupie naszego osiedla, na którym mieszka 70 rodzin, sąsiad wstawił zdjęcie, że w nocy ukradziono mu wszystkie koła od samochodu. Złodzieje byli dobrze przygotowani, bo zostawili mu tylko auto na cegłach. Teraz kiedy
wyjeżdżamy na dłużej do Polski, to zawsze się boję, że coś się może wydarzyć, chociaż sąsiadka z naprzeciwka zawsze nam mówi, że ona patrzy, pilnuje. Ale tak naprawdę, gdyby coś się stało, może do nas jedynie zadzwonić z informacją.
To dłuższy proces
— Ostatnie wydarzenia w Szwecji to sytuacja, która wynika z dłuższego procesu — komentuje dr Magdalena Domeradzka, skandynawistka, językoznawca i kierownik zakładu Skandynawistyki na SWPS. — W styczniu w Sztokholmie było 31 prób wysadzenia m.in. drzwi wejściowych do domów wielorodzinnych. Ten wzrost przestępczości zorganizowanej, która w przestrzeni publicznej nazywana jest "gangami", ma miejsce od dłuższego czasu, falami. Raz jest lepiej, później znowu jest gorzej, ale trzeba przyznać, że politycy faktycznie podejmują ostre działania, żeby mu temu zjawisku przeciwdziałać.
— Wiadome jest, że potrzebna jest tu przede wszystkim prewencja. Obecny prawicowy rząd wdraża już część tych działań, które zapowiadał w trakcie kampanii wyborczej — dodaje dr Domeradzka. — Ale ważne jest też na pewno dofinansowanie szkół, i tych lokalnych instytucji, które zajmują się młodzieżą z tzw. "trudnych okolic".
Zdaniem ekspertki
politycy łączą wzrost przestępczości z bardzo intensywnym tempem asymilacji imigrantów.
— Ale warto też wspomnieć, że w ostatnich kilkudziesięciu latach w Szwecji pogłębiły się różnice ekonomiczno-społeczne między różnymi grupami oraz różnice regionalne, zwłaszcza pomiędzy ośrodkami pozamiejskimi a miejskim.
Wzrosła przewaga ekonomiczna grupy najbardziej zamożnych o znacznych przychodach z kapitału, a z drugiej strony większa jest na przykład liczba osób mieszkających w mieszkaniach o niższym standardzie. I faktycznie, dziś nie tylko imigrantom, ale części rodowitych Szwedów jest ciężej się utrzymać. Wpływa na to także sytuacja ogólnoświatowa.
"Mam sygnały, że w Sztokholmie jest mocny niepokój"
— Wracając do kwestii migrantów, prawdą jest, że Szwedzi przyjęli emigrację z olbrzymim zaangażowaniem — tłumaczy dr Domeradzka. — A trzeba zaznaczyć, że w Szwecji była ona w 2015 r. 10 razy większa niż przeciętna w Unii Europejskiej. Więc najpierw był taki duży optymizm, ale później on opadł i dziś problemy narastają. Wiadomo, że jest trudno, jeżeli migracja następuje w szybkim tempie. Po wojnie na Bałkanach Szwedzi również przyjęli dużo uchodźców z tamtego regionu i
trochę to zajęło, zanim ci migranci stali się częścią społeczeństwa.
— Dziś następuje ogromne zderzenie różnych wartości. Szwecja, kraj otwartości, silnych instytucji, który tak sobie ceni wiele wartości i wolność słowa, musi dziś walczyć ze zorganizowanymi grupami przestępczymi — dodaje skandynawistka. — Bardzo niepokojąca jest oczywiście kwestia rekrutowania 12, 13, 14-latków do gangów. — Chcą się wyróżniać w środowisku, mieć fajne ubrania, markowe telefony, zegarki, potrzebują pieniędzy. A zazwyczaj są to oczywiście dzieci, których rodziców na pewne rzeczy po prostu nie stać.
Ostatnio kontrowersyjną propozycją prawicy jest, żeby obniżyć wiek, od którego młodociani przestępcy mieliby być karani od 14. roku życia.
Dr Magdalena Domeradzka tłumaczy również, że Szwedzi nie radzą sobie z kontrolą dostępu do broni palnej.
— Wiem z mediów szwedzkich, że jest ona sprowadzana w dużej mierze z Bałkanów. I dzieje się to w sposób faktycznie trudny dla policji do zatrzymania, bo broń przesyłana jest m.in. w częściach drogą pocztową. Przestępcy przewożą albo przesyłają ją również Ukrainy.
Zdaniem skandynawistki poczucie zagrożenia nie jest jednak odczuwalne wszędzie.
— Są miasta, w których są części aglomeracji, w których to napięcie się czuje — mówi. — Mieszkałam ostatnio w Malmö przez kilka miesięcy i go nie zauważyłam. Ale mam sygnały, że w Sztokholmie jest mocny niepokój.
— Nie da się szybko poradzić sobie z tymi problemem gangów — zaznacza dr Magdalena Domeradzka.
— W 2022 r. prawica wygrała wybory i zapowiadała, że zrobi to sprawnie, ale potem się z tego wycofali i przyznali, że to będzie trwało.
Poradzenie sobie z problemem przestępczości zorganizowanej wymaga dużych nakładów i dużo personelu, również tego, który pracuje w poprawczakach, do których trafiają młodociani przestępcy. Niestety dziś te ośrodki nie działają najlepiej, a nierzadko są również miejscem rekrutacji nastolatków do gangów.
"Jeśli coś tu się stanie, to ja się wyprowadzam"
— Rozumiem niepokój Szwedów. To są takie okresy, kiedy te akty agresji przestępców się nasilają. Aktualnie na południu Sztokholmu to odczucie jest nasilone, a jednym ze sposobów, który się wykorzystuje, żeby opanować sytuację, jest
wprowadzenie specjalnych stref, w których można przeszukiwać bez podejrzenia przestępstwa. Teraz są głosy, że cały południowy Sztokholm tak należałoby "sprawdzać". Ale to oczywiście w kraju, w którym jest dużo imigracji, jest to rozwiązanie dość ryzykowne, bo powoduje narastanie napięcia między grupami etnicznymi. Jeżeli możemy kogoś, kto wygląda na imigranta w mniemaniu policjanta, przeszukać bez powodu, to reakcje na takie działania mogą być różne. Szwecji nie są dziś potrzebne kolejne podziały społeczne — puentuje ekspertka.
— Żyjemy normalnie — mówi Małgosia, która staje się zachować spokój. — Mimo doniesień o aktach przemocy nie mogę powiedzieć, żebym odczuła tu jakąś psychozę. Życie toczy się dalej.
— Powtarzam mężowi, że pomimo że on mieszka tutaj tyle czasu, jeśli w naszej okolicy wydarzy się jakaś niebezpieczna sytuacja, to ja się ze Szwecji wyprowadzam — puentuje Anita.
Ani razu nie pada w wypowiedziach tych debili określenie właściwe:
imigrant z krajów islamskich, dzikus z Afryki, młodociani islamiści,
za to pojawia się hasła: problem z młodzieżą, to jest proces i trwa, problem przestępczości, gangi nastolatków, napięcia między grupami etnicznymi, akty przemocy, różnice ekonomiczno-społeczne 
incydenty
Za to o dawnych uchodźcach z Bałkanów nie boją się powiedzieć... Piękne pranie mózgu, zupełnie jak karateki o pedałach w AFD i powodu ich nadmiernego uczestnictwa w tej partii, ten sam schemat.
, nie mam się czego wstydzić 
. 
