Kontrapulsacja wewnątrzaortalna (IABP -
Intra-Aortic Balloon Pump) jest metodą mechanicznego wspomagania krążenia.
Kontrapulsacja wewnątrzaortalna polega na wprowadzeniu do aorty, poprzez tętnicę udową (w pachwinie), polietylenowego balonu, a następnie jego napełnianiu i opróżnianiu w odpowiednich fazach pracy serca, dzięki zsynchronizowaniu pompy z zapisem EKG. W czasie pracy serca można wyróżnić dwie fazy: skurczu i rozkurczu. W fazie skurczu mięsień sercowy napina się i objętość komór serca ulega gwałtownie zmniejszeniu. Efektem tego jest wyrzucenie krwi z prawej komory do płuc a z lewej do aorty, stąd zaś do całego organizmu. W fazie rozkurczu napięcie mięśnia maleje i komory serca napełniają się krwią.
Oczywiście, tak jak każda część ciała ludzkiego, tak i serce musi być zaopatrywane w krew. Rolę naczyń tętniczych serca pełnią tętnice wieńcowe, rozpoczynające się w początkowym odcinku aorty (opuszce aorty) i doprowadzające krew do serca głównie w fazie jego rozkurczu. Mięsień sercowy, budujący ściany serca, jest wtedy rozluźniony i może przyjąć krew niosącą tlen i składniki odżywcze potrzebne do dalszej pracy. Kontrapulsacja wewnątrzaortalna wspomaga zarówno fazę rozkurczu, jak i skurczu serca.
W fazie rozkurczu balon, umiejscowiony w aorcie, jest napełniany, co skutkuje wzrostem ilości krwi trafiającej do tętnic wieńcowych (oraz naczyń mózgowych). Tuż przed skurczem mięśnia balon jest opróżniany, a serce może wypompować krew do aorty ze znacznie mniejszym obciążeniem. W efekcie serce wykonuje lżejszą pracę, przy wydajniejszym zaopatrzeniu w tlen i substancje odżywcze.
Wskazania do zastosowania kontrapulsacji
- wstrząs kardiogenny jako powikłanie zawału;
- niestabilna choroba wieńcowa;
- powikłania zawału - ostra pozawałowa niedomykalność zastawek, ubytek przegrody międzykomorowej;
- krańcowa niewydolność krążenia u chorych oczekujących na transplantację serca.
Przeciwwskazania kontrapulsacji
- niedomykalność aortalna;
- rozwarstwiający tętniak aorty.
Kryteria zastosowania kontrapulsacji oparte na pomiarach hemodynamicznych
- wskaźnik pojemności wyrzutowej (CI poniżej 1,8 l/min/m2);
- zaklinowane ciśnienie w tętnicy płucnej (PCWP powyżej 20 mmHg);
- ciśnienie skurczowe poniżej 80 mmHg;
Łącznie z pomiarami hemodynamicznymi w decyzji o zastosowaniu kontrapulsacji należy brać pod uwagę narastającą kwasicę metaboliczną i brak reakcji na leki.
Najpoważniejszym problemem przy długotrwałym stosowaniu są powikłania zatorowe i infekcje.
